Porażenie prądem

- Jak rozpoznać, skutki, pierwsza pomoc

Alicja Grabowy

10 minut czytania

Kontakt z prądem elektrycznym, powoduje ponad 3% wypadków przy pracy. Rocznie w Polsce od porażenia prądem umiera około 100 osób, z czego najwięcej niestety w miejscu pracy. Jak rozpoznać porażenie prądem? Co zrobić żeby pomóc osobie poszkodowanej i jak przeciwdziałać takim sytuacjom? Sprawdź, co na ten temat radzą eksperci.

Spis treści:

1. Co to jest porażenie elektryczne
2. Kiedy dochodzi do porażenia
3. Jak rozpoznać osobę porażona prądem
4. Skutki porażenia prądem
5. Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym
6. Ochrona przeciwporażeniowa - odpowiedzialność pracodawcy i pracownika

1. Co to jest porażenie elektryczne

Porażenie elektryczne to jedno z najczęstszych zagrożeń związanych z pracą z urządzeniami elektrycznymi i instalacjami. Jest to efekt przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka. Występuje w wyniku niewłaściwego obchodzenia się z urządzeniami elektrycznymi, zwłaszcza w wilgotnym środowisku.  

Prąd elektryczny, który przepływa przez ciało wykorzystuje tkanki, mięśnie, nerwy i narządy jako przewodniki, co może prowadzić do różnych skutków dla organizmu. Konsekwencje porażenia prądem zależą od kilku czynników, takich jak natężenie prądu, czas jego działania i droga, jaką prąd przepływa przez człowieka.

2. Kiedy dochodzi do porażenia

Przyczyny porażenia prądem w miejscu pracy są różnorodne, ale najczęściej wynikają z niewłaściwego użytkowania sprzętów elektrycznych oraz nieprzestrzegania procedur bezpieczeństwa. Wadliwe wtyczki, uszkodzone przewody, czy nieodpowiednio zabezpieczone urządzenia to potencjalne zagrożenia dla pracowników. Ponadto zaniedbanie regularnych przeglądów i konserwacji instalacji elektrycznych może prowadzić do powstania ryzykownych sytuacji. Pracownicy powinni być odpowiednio przeszkoleni i świadomi zagrożenia związanego z pracą z elektrycznością, aby unikać wypadków i zapewnić bezpieczne środowisko pracy. Dbając o prawidłowe działanie urządzeń elektrycznych i przestrzegając procedur bezpieczeństwa firmy mogą minimalizować ryzyko zawodowe oraz chronić zdrowie i życie swojego zespołu.

3. Jak rozpoznać osobę porażoną prądem

Objawy porażenia prądem obejmują ból, mrowienie, skurcze mięśni, a w bardziej poważnych przypadkach także oparzenie skóry, uszkodzenie narządów wewnętrznych, zaburzenia rytmu serca, a nawet zatrzymanie akcji serca i oddechu. Jest to zależne przede wszystkim od odczuwanych średnich wartości prądu rażeniowego:

0.1 - 0.1 mA
Próg odczuwania przepływu prądu w miejscu styku

z elektrodą o małej powierzchni, mrowienie

0.8 - 0.1 mA
Wyczuwalność wyraźna, łaskotanie i swędzenie,

lekkie skurcze mięśni dłoni

2 - 0.1 mA
Wyczuwalność bolesna, cierpnięcie dłoni i przegubów, lekkie usztywnienie rąk i nieznaczny wzrost ciśnienia tętniczego krwi
4 - 0.1 mA
Silna reakcja nerwowa, nerwobóle przedramienia,

lekkie skurcze dłoni, usztywnienie i drżenie rąk

5 - 0.1 mA
Skurcze przedramienia i ramion dochodzące do palców, trudności samodzielnego oderwania się od elektrod, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia rytmu serca i oddechu występują po kilku minutach
15 - 0.1 mA
Bardzo silne i bolesne skurcze mięśni rąk, samodzielne uwolnienie się rażonego (bez pomocy) jest niemożliwe, możliwość zatrzymania czynności serca w fazie rozkurczu
20 - 0.1 mA
Skurcze tężcowe mięśni rąk i klatki piersiowej, niemożliwość dokonania wydechu, arytmia serca i duże prawdopodobieństwo zatrzymania jego czynności, utrata świadomości, możliwe migotanie komór serca

4. Skutki porażenia prądem

Skutki porażenia prądem mogą być bardzo poważne i wręcz zagrażać życiu. Od niewielkich oparzeń skóry po uszkodzenia narządów wewnętrznych – wszystko zależy od siły prądu i czasu jego działania. W skrajnych przypadkach porażenie prądem może spowodować zatrzymanie akcji serca i oddechu, co wymaga natychmiastowej reakcji i udzielenia pierwszej pomocy.

5. Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym

Niezwykle istotne jest aby pracownicy zdobywając uprawnienia w trakcie szkolenia poznali podstawowe zasady pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem. Podejmując się ratowania ofiary porażenia w pierwszej kolejności należy:

1 - Wyłączyć źródło prądu

W pierwszej kolejności odetnij dopływ prądu do urządzenia lub instalacji, z którą związane jest porażenie. Odłącz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie. Użyj do tego przedmiotu który nie przewodzi prądu, odsuń kabel elektryczny od poszkodowanego. Jeżeli nie wiesz jak odłączyć obwód odsuń poszkodowanego od źródła rażenia za pomocą przedmiotu, który nie przewodzi prądu np. drewnianego kija od szczotki.

Przy uszkodzeniu sieci energetycznej o wysokim napięciu wezwij pogotowie energetyczne (991).
W takich przypadkach zabrania się zbliżania do osoby porażonej prądem na odległość mniejszą niż 5 metrów.

Bezpieczeństwo ratownika jest priorytetem.

2 - Zadzwonić po pomoc

Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe (999 / 112) i podaj informacje o sytuacji oraz adresie zdarzenia.

3 - Ocenić stan przytomności

Potrząśnij poszkodowanego za ramiona. Głośno zapytaj: Co się stało? Czy wszystko w porządku?

Jeśli poszkodowany reaguje

Pozostaw poszkodowanego w pozycji zastanej. Regularnie oceniaj stan porażonego.

Jeśli poszkodowany NIE reaguje

Poproś o pomoc lub wzywaj pomocy, udrożnij drogi oddechowe (Obróć ostrożnie poszkodowanego na plecy i odchyl głowę ku tyłowi: jedna dłoń na czole, druga dłoń 2–3 palcami unosi brodę do góry)

4 - Ocenić oddech

przy odchylonej głowie, w ciągu najwyżej 10 sekund. Poszukuj prawidłowego oddechu za pomocą: wzroku (czy widzisz ruchy klatki piersiowej?), słuchu (czy słyszysz szmer powietrza w czasie wdechu/wydechu?), dotyku (czy czujesz na policzku strumień powietrza?)

Jeśli poszkodowany oddycha

Pozostaw poszkodowanego w pozycji zastanej. Regularnie oceniaj stan porażonego.

Jeśli poszkodowany NIE oddycha

lub oddech jest nieprawidłowy

Wezwij pomoc – 999/112 (zrób to sam lub poproś kogoś o pomoc), rozpocznij resuscytację

Niezwłocznie udzielona pomoc zwiększa szansę na przeżycie
poszkodowanego nawet dwukrotnie.

5 - Resuscytacja

Rozpocznij uciskanie klatki piersiowej - Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej. Dołóż drugą dłoń i spleć palce obu dłoni. Pochyl się nad poszkodowanym. Wyprostuj ręce, zablokuj je w łokciach. Uciskaj szybko (100–120/min). Uciskaj głęboko (5–6 cm). Kontynuuj cykl: 30 uciśnięć klatki piersiowej do momentu: Przekazania poszkodowanego pracownikowi pogotowia ratunkowego, poprawy stanu poszkodowanego, wyczerpania fizycznego, zagrożenia bezpieczeństwa

6. Ochrona przeciwporażeniowa - odpowiedzialność pracodawcy czy pracownika?

Zapewnienie bezpiecznych warunków pracy w zakresie elektryczności wymaga współdziałania zarówno pracodawców jak i pracowników. Według badań przeprowadzonych w 2021 roku przez firmę Fluke aż 52% pracowników uważa, że to ktoś inny odpowiada za bezpieczeństwo. Odpowiedzialność w tej kwestii leży po obu stronach i każdy musi zaangażować się w ochronę przed porażeniem prądem.

Sposoby zapobiegania porażeniom

prądem przez pracodawcę:

Pracodawcy powinni zapewnić swoim pracownikom odpowiednie szkolenia w zakresie bezpieczeństwa pracy z elektrycznością. Pracownicy powinni być świadomi ryzyka, wiedzieć, jak unikać niebezpiecznych sytuacji i jak postępować w przypadku zagrożenia

Instalacje elektryczne i urządzenia powinny być regularnie przeglądane i konserwowane przez wykwalifikowanych elektryków. W ten sposób można wykryć wady i uszkodzenia oraz zapobiec potencjalnym awariom.

Miejsca, w których występuje ryzyko porażenia prądem, powinny być odpowiednio oznakowane, aby ostrzec pracowników. Dodatkowo, należy stosować odpowiednie środki izolacyjne i ochronne, aby minimalizować ryzyko kontaktu z prądem.

Sposoby zapobiegania porażeniom

prądem przez pracownika:

Pracownicy powinni aktywnie uczestniczyć w szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa pracy z elektrycznością. Dzięki temu mają możliwość zdobyć wiedzę na temat zasad korzystania z urządzeń elektrycznych, procedur bezpieczeństwa oraz pierwszej pomocy.

Pracownicy nie mogą pozwalać sobie na brak odpowiednich środków ochrony osobistej, takich jak rękawice, okulary ochronne czy ubrania zabezpieczające przed porażeniem.

Pracownicy są odpowiedzialni za swoje bezpieczeństwo w trakcie wykonywania pracy, dlatego nie mogą narażać się na ryzyko porażenia prądem poprzez nieodpowiednie obchodzenie się z urządzeniami elektrycznymi.

Odpowiednie środki ostrożności, przestrzeganie procedur bezpieczeństwa oraz właściwe przygotowanie pracowników są kluczowe dla minimalizacji ryzyka porażenia elektrycznego i zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.

Porażenie prądem to poważne zagrożenie dla każdego, kto ma styczność z urządzeniami elektrycznymi. Rozpoznanie, wiedza na temat pierwszej pomocy oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa są niezwykle ważne, aby minimalizować ryzyko i zapewnić bezpieczne warunki pracy. Nasza firma oferuje profesjonalne szkolenia w zakresie bezpieczeństwa pracy z prądem, dzięki którym pracownicy zdobędą odpowiednią wiedzę i umiejętności. 

Zapewnij bezpieczeństwo

swoim pracownikom

skontaktuj się z nami i skorzystaj z naszej oferty szkoleniowej już dziś!